Tworzywo sztuczne
Tworzywo sztuczne czyli popularny plastik to tworzywo, które opanowało nasz świat w drugiej połowie ubiegłego stulecia. Przedmioty, które w całości lub w części wytworzone są z tego właśnie materiału otaczają nas na każdym kroku. Jednak nie każdy wie, że jego historia ma już grubo ponad 150 lat.
Za tworzywa sztuczne uznajemy każdy materiał zbudowany z polimerów (substancji wielocząstkowych o wysokiej masie), które występują w naturze, lub też zostały wytworzone przez człowieka w warunkach laboratoryjnych. Pierwszym materiałem wytworzonym w wyniku połączenia polimerów był celluloid, znany nam chociażby z zabawek, piłeczek pingpongowych czy z taśm filmowych. Prawdziwy rozkwit badań nad pochodnymi polimerów to czas II wojny światowej i okres tuż po niej. To wtedy opatentowano wiele tworzyw bez których nie wyobrażamy sobie dzisiejszego świata:
- tworzywa fenolowo-formaldehydowe (popularny bakelit stosowany np. w obudowach telefonów),
- tłoczywa mocznikowe i melaminowe (m.in. owiane złą sławą włókno azbestowe),
- polimetakrylan metylu (kto z nas nie wdział szyb z tzw. pleksi),
- polichlorek winylu (popularny PVC stosowany jako składnik wykładzin podłogowych, ale też płyt gramofonowych),
- polistyren (budulec szczoteczek do zębów i sztucznej biżuterii),
- polikaprolaktam (włókna szczotek i mioteł),
- poliakrylonitryl (stosowany przy produkcji sztucznych zamienników tkanin np. jedwabiu),
- poliuretany (z których zbudowane są np. popularne gąbki do mycia naczyń),
- żywice poliestrowe i epoksydowe (składniki klejów ale też materiał wykorzystywany do produkcji sprzętu sportowego),
- polietylen i polipropylen (produkowane z nich są np. siatki sportowe).
Tworzywo sztuczne pod każdą postacią ma wiele zalet. Wystarczy wymienić małą gęstość, łatwość formowania i produkcji. Aby zapewnić mu większą trwałość i odporność wypracowano wiele procesów technologicznych o wysokim stopniu zaawansowania. Wymieńmy dwa z nich:
- Chromowanie plastiku – którego odmianą jest metalizacja próżniowa - pozwala ona na połączenie walorów tworzywa sztucznego. Metalizacja i galwanizacja są często stosowane w przemyśle samochodowym.
- Lakierowanie plastiku - jak każdy tego typu proces wymaga zaawansowanej linii technologicznej aby mógł być wykonany w odpowiedni sposób. Malowanie plastiku najlepiej wykonać metodą znaną jako lakierowanie UV. Jest ona szeroko stosowana w przemyśle kosmetycznym a także w branży samochodowej.
Tworzywa sztuczne dzięki tego typu procesom wydatnie zwiększają swoje właściwości użytkowe, odporność cieplną oraz, a może przede wszystkim, walory estetyczne. Sprawia, że wszechobecne tworzywa zyskują nowe oblicze. Odpowiednio zastosowana metalizacja tworzyw sztucznych poprawia wiele parametrów np. opakowań kosmetycznych. Z kolei lakierowanie tworzyw sztucznych to nieodzowny proces w branży samochodowej oraz w przemyśle RTV i AGD.
